Omschrijving : Manuscriptkaart van Pater Marten Titel : -- Landmeter : Louris Pietersz. (??-1587) (zie tekst in boek Zee van Land; en p. 31 Perfect Gemeten) Tekenaar : Graveur : Pater Marten Drukker : -- Uitgever : -- Atlas : -- Afmeting : 120 x 87 cm Schaal : ca. 1:10.000 Schaalstok : linksonder Orientatie : noorden rechts Datering : 1563/1564 Druktechniek : manuscriptkaart; perkamentkaart Kleur : weinig gekleurd Achterkant : Decoratie : - scheepjes in Noordzee en bij Oudesluis Vindplaats : - Den Haag, Nationaal Archief (Hingman, 2472) Literatuur : - 1986: J. Nederkoorn, Cartografie van de Zijpe, Zijper Historie Bladen, p. 1-17. - 1981: M. (Marijke) Donkersloot-De Vrij, Topografische kaarten van Nederland vóór 1750, p. 67, Wolters-Noordhof Groningen (beschrijving nr. 95) - 1961: J. Westenberg, 'Oude kaarten en de geschiedenis van de kop van Noord-Holland'; N.V. Noord-Hollandse Uitgevers Maatschappij Amsterdam; p. 50/51 en kaartfoto 4 Opmerkingen : - Bevat alleen polderletters; geen kavelletters - Kaart van de tweede bedijking van de Zijpe Beschrijvingen: =============== 1986: J. Nederkoorn, p. 7 ------------------------- Het octrool, waarbij door keizer Karel V werd toegestaan om de Zijpe in verkleinde omvang te bedijken, dateert van "den lesten Marcy 1551", naar de Hofstijl, dus 1552. Het werk was vier jaren later bij lange na niet voltoold en bovendien is het bekend dat het bestuur der opgerichte organisatie in 1556/1557 bijgestaan werd door een Mr. Maerten de landmetere te Alkmaar" (4). Een "heer Martin" wordt genoemd in een testament te Alkmaar gepasseerd op 5 oktober 1540, terwijl het ordonnantie-boek van de Zijpe de volgende notitie over hem heeft : 14 januari 1564 stilo curlae. "De charte van Peter Maerten van den landen van der zijpen metten onrneleggende steden ende dorpen. De Penninckmeester zal den Ingelanden hiervan onderrechtinge doen up wat voet men dese chaerte best maecken zal". 14 augustus 1564. "De charte van Pater Maerten. Zij deze charte mede vereijscht en zal den pater eene danckbaerheijt gedaen werden voir sijnen arbeijt" ---- en tenslotte compareerde onder de ingelanden te Alkmaar in 1568 onder andere Pater Maerten. Mogelijk was hij de pater Maerten Jacobsz. Formerius van het Jonge Begijnhof te Alkmaar, die daar in 1566 de strijdende partijen in de Beeldenstorm tot elkaar trachtte te brengen. 1981: M. (Marijke) Donkersloot-De Vrij, p. 67 --------------------------------------------- 95 blw. 5 [DE ZIJPE] d door [Pater Marten, ca. 1563/1564] ms., gekleurd, op perkament, 87 X 120 cm. schaal ca. 1 : 10.000, het noorden rechts De kaart is vervaardigd in verband met de tweede bedijking van de Zijpe, volgens gegevens uit de literatuur. lit. H.Schoorl (1973) p.532 en (1979) p.357; J.Westenberg (1961) p.18, 24, 43, 44, 45, met een afbeelding van de kaart (kaartfoto nr. 4) en (1974) p. 80. A.R.A. Hingman 2472 1961: J. Westenberg, p. 50/51 ----------------------------- Een andere handschrift-kaart, op formaat 87 x 120 op perkament, het noorden rechts (Hingman, 2472; kaartfoto 4) geeft ook een overzicht van de Zijpe, waarin de poldervakken weer met dezelfde kapitale letters zijn aangegeven. Het prijsgegeven stukje in het noordwesten, de zuidelijke ligging van de Noordschinkel (96) en de rechte stukken in het noordelijke verloop van de bedijking doen gezamenlijk deze kaart herkennen als een afbeelding van de tweede bedijking van de Zijpe. Dit waardevolle document biedt grote steun aan de reconstructie van deze polder, maar geeft tevens het bijbehorende stadium van het Hondsbosch. Vermoedelijk was het deze kaart, waarop een zekere passage in de notulen van de Zijpe van 10 augustus 1564 betrekking had; het bestuur van de Zijpe besloot toen nl. aan een zekere pater Marten een tegemoetkoming te verlenen voor een door hem van de Zijpe gemaakte kaart (Belonje, handschr.). Internet: ========= Bron getoonde kaart: ==================== Den Haag, Nationaal Archief