Wisselexpositie Geborgen in de gymzaal

Geborgen in de gymzaal – Rijksmuseumkunst in Schagerbrug –
(1939 – 1941)  

Dit jaar herdenken we het feit dat Nederland, na het vertrek van de Duitse bezetter in 1945, 80 jaar in vrijheid leeft. In het kader hiervan wijdt het Zijper Museum de wisselexpositie 2025 aan een bijzondere, vrijwel onbekende geschiedenis die zich afspeelt aan de vooravond en in de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog.  

De dreiging van de Tweede Wereldoorlog leidt in 1939 tot een reddingsoperatie om de kunstschatten van het Rijksmuseum tegen oorlogsgeweld te beschermen.  Plannen om deze schatten veilig op te bergen in schuilkelders op in de Noord-Hollandse duinen kunnen niet in korte tijd worden gerealiseerd. Als tussenoplossing wordt daarom gekozen voor tijdelijke opslag in een aantal kerken en gymzalen in Noord-Holland.

De gymzaal in Schagerbrug is  een van de bestemmingen voor de kunstwerken. Hier zijn tussen oktober 1939 en mei 1941 honderden kunstvoorwerpen ondergebracht, waaronder schilderijen en tekeningen, maar ook veel porselein.

Lezers van de Zijper Historie Bladen, het periodiek van de Historische Vereniging “De Zijpe”, maakten kennis met deze geschiedenis dankzij de artikelen van historicus Frans Rikhof. Die had, specifiek voor de kunstvoorwerpen die in Schagerbrug waren ondergebracht, tot in details  uitgezocht wanneer ze arriveerden, waarvandaan  ze kwamen, waar ze  in de gymzaal geplaatst waren., e.d.

Al met al is de aanwezigheid van de kunstvoorwerpen in Schagerbrug maar aan weinigen uit de omgeving bekend. In deze nieuwe expositie wil het Zijper Museum daarin verandering brengen en de schatten die destijds verborgen bleven nu aan een breed publiek laten zien. Hoe mooi is het dat genoemde Frans Rikhof aan de totstandkoming van de expositie heeft meegewerkt.

Foto’s van alle opgeslagen voorwerpen zijn ondergebracht in een speciale beeldbank die in de expositie kan worden doorzocht. Bekende werken van Hollandse Meesters als Rembrandt, Johannes Vermeer, Frans Hals en Jan Steen kunnen daar op een scherm bekeken worden. 

Daarnaast brengen foto’s en gebruiksvoorwerpen de gymzaal uit die tijd tot leven. De geschiedenis van de reddingsoperatie wordt gepresenteerd in de vorm van een tijdlijn. Plaatsen waar de kunstwerken terecht zijn gekomen en de herhaalde verplaatsingen tussen schuilplaatsen worden getoond op een kaart van Nederland.            

De wisselexpositie is vanaf 13 april open voor publiek en duurt het hele jaar. 

Het  Zijper Museum gratis toegankelijk, de openingstijden zijn: zondag- en maandagmiddag van 12.00 u. tot 16.30 u. Van mei – oktober komt daar de woensdagmiddag bij, eveneens van 12.00 u. tot 16.30 u.